KALAU dikiro-kiro, ado puluhan ribu atau bahkan ratusan ribu urang Minang pulang kampuang di hari rayo kini. Jumlah nan sabanyak itu datang dari ampia saluruh daerah di Nusantara, bahkan ado nan dari lua nagari.
Sanang bana ati awak, urang rantau masih takana jo kampuang halaman sarato tanah leluhurnyo. Baa mangko baitu? Ado nan memang lahia di Ranah Minang dan banyak pulo nan lahia di tanah rantau.
Salamaik pulang kampuang untuak dunsanak kasadonyo. Tampek lahia jo tampek marantau itu hanyolah pakaro takdir. Pado hakikatnyo, kasadonyo adolah badunsanak. Dunsanak Minang. Mudah-mudahan kasadonyo mambao nan elok.
Bak kato urang tuo-tuo daulu, sajauah-jauah tabang bangau, suruiknyo ka kubangan juo. Sajauah-jauah badan marantau, nan kito adolah anak Minang juo. Kampuang indak bisa digadai, nagari indak bisa dijua.
Nan bak pantun juo:
Karatau madang di ulu
Babuah babungo balun
Marantau bujang daulu
Di rumah paguno balun
Ibaraik padi, indak ado baniah nan gadang babuah di pasamaian. Nio babuah, musti diasak ka sawah laweh. Baitulah prinsip Minang.
Karano itu, dima sajo ado urang Minang. Indak hanyo di dalam negara Indonesia, di lua nagari pun banyak urang awak. Daerah-daerah tampek inggok itulah sawah laweh tampek gadang sarato babuah-nyo.
Urang Minang lah tasabuik pandai marantau. Sajak mulo turun janjang di rumah gadang, lah ado tekad untuak bisa tumbuah dan iduik guno mambangkik batang tarandam. Karano itu, indaklah salah bundo malapeh jo pantun sarupo ko:
Kok jadi Buyuang ka pakan
Hiu bali balanak bali
Ikan Panjang bali daulu
Jikok jadi Buyuang bajalan
ibu cari dunsanak cari
Induak samang cari daulu.
Salain itu, tantu banyak pasan-pasan adaik jo agamo diagiah urang tuo, mamak, bako jo baki. Umpamonyo di rantau lah namonyo, sumbayang ijan tingga, karajo buruak usah dikarajokan. Kok mandi di baruah-baruah, mangecek di bawah-bawah. Bajalan di nan pasa paliaro kaki, maukua musti luruih, usah mangurang di timbangan, usah mancacak jo manyamun, ijan iduik kagadang-gadangan sarato lainnyo. Babuek baiak pado-padoi, babuek buruak sakali jan. Ingek, lauik sati ratau batuah.
Dek pasan nasiaik ayah jo bundo bantuak itu, makonyo di ma bumi dipijak, di situ langik dijujuang dek urang Minang. Adaik ditinggakan, adaik pulo ditampati. Mamak ditinggakan, mamak ditapati. Sajauah-jauah marantau, indak ado urang Minang nan babuek rusuah.
Salamaik datang dunsanak dari rantau. Kampuang nan ditinggakan bataun-taun, masih baitu juo. Walau rumah gadang nampak lah mulai condong. Bukan karano apo, kaum bundo lah banyak pulo nan sato ka rantau urang. Ado nan memang karano nio sato mambangkik batang tarandam, ado pulo dek dapek junjungan dari subarang.
Salamaik datang di kampuang dunsanak kasadonyo. Kami mananti jo sanang hati. Namonyo di kampuang, elok-elok maniti pamatang, jan sampai tasialia. Kok jatuah, bakubang badan diri.
Mari manikmati maso-maso dulu basamo ayah, bundo, dunsanak, bako jo baki. Mari bamain jo kawan sapamainan saisuak. Elok-elok mambaokan diri, ijan sampai ado nan tagisia dek bagadang hati.
Kok lah tibo pulo masonyo nanti, dunsanak babaliak ka tanah rantau, nan buruak tinggakanlah di tapak janjang, usah dibao ka nagari urang, bia Minang tatap manjadi Minang, nagari nan kuaik adaik jo agamo.
Satantang itu juo, baolah nan elok-elok babaliak ka tanah rantau. Caritokan rancaknyo Ranah Minang, lamaknyo makanan bundo kanduang, supayo urang banyak datang ka siko, bia laku pulo galeh dunsanak kito. (Sawir Pribadi)